Somatoform Bozukluklar
Somatizasyon; Kişinin patofizyolojik olarak açıklanamayan fiziksel/somatik belirtiler yaşaması ve ifade etmesi, bunları bir hastalık işareti olarak değerlendirmesi ve tıbbi çare araması eğilimidir. Somatoform bozukluklar; 4 ayrı grupta karşımıza çıkabilir.
- Somatizasyon bozukluğu: Genellikle erken yaşlarda başlayan, tekrarlayıcı, tıbbi nedenlerle açıklanamayan çok sayıda organı ve sistemi ilgilendiren bedensel şikayetler mevcuttur. Yaygın ağrı, mide barsak şikayetleri, cinsel sorunlar, nörolojik belirtiler, uyuşmalar, unutkanlık görülebilir. Sosyal ve mesleki işlevsellikte bozulmaya yol açar. Sağlıkla ilgili sürekli yüksek düzeyde bir kaygı mevcuttur. Tedavide kişinin kendisini ifade etmeyi öğrenmesi, sorunlarını adlandırabilmesi, duygularını tanımayı ve onlara yer açmayı öğrenebilmesi gerekmektedir.
- Hipokondriyazis: Kişinin herhangi bir hastalığı olmadığı halde, ciddi bir hastalığı olduğuna inanması ve bununla ilgili aşırı uğraşı olması ile karakterizedir. Hasta kendisinde tanı konulamamış bir hastalık olduğuna inanır. Neredeyse tüm zamanını bu durumu değerlendirerek geçirir. Sağlık araştırmaları için çok fazla zaman, para ve gayret
- Konversiyon bozukluğu: Kişinin bilinen tıbbi ya da nörolojik nedenle açıklanamayan motor, duyu ya da nörolojik belirtilerinde işlev kaybı, azalması ya da bozulması ile karakterizedir. Kas güçsüzlüğü, yürüyüş bozuklukları, uyuşmalar, konuşma bozuklukları, parestezi, yutma güçlüğü vs görülebilir.
- Diğer tıbbi durumları etkileyen ruhsal hastalıklar: Sağlıkla ilgili belirti ya da durum varlığında (diyabet, kalp hastalığı, kanser, migren, fibromiyalji gibi) ruhsal durumların bu tıbbi durumlar üzerine olumsuz etkileri olduğunda kullanılan tanımlamadır.
Ruhsal etkenlerle sağlık durumunun gelişmesi, alevlenmesi ya da iyileşmenin gecikmesi arasında yakın zamanda bir birliktelik olması örneğin; kaygı ile tansiyonun artması.
Ruhsal etkenlerin, sağlık durumunun iyileşmesini güçleştirmesi(diyabet hastasının durumunu inkar ederek tedaviyi reddetmesi
Ruhsal etkenlerin , kişi için bir takım gerçek sağlık sorunları oluşturması.
Kişi ne kadar duygularını tanımayı ve ifade etmeyi öğrenebilirse o kadar az bedene yansıyan şikayetleri olur. Ya da sorunlarını bedensel hastalıklarla ifade etme ihtiyacı azalır. Bunun için farkındalık egzersizleri, kitap okuma, kişisel gelişim egzersizleri, meditasyon yararlı olabilir. Ancak kişinin işlevselliği bozulduğunda ilaç tedavisi ya da psikoterapi alması gerekir.