AKRAN ZORBALIĞI

Akran zorbalığı; en sık okulda, okul dışında da çocuk ve ergenlerin bulunduğu her ortamda karşımıza çıkabilir. Zorbalık; karşısındaki kişiye zorla ya da tehditle istediğini yaptırmak ya da elindekini zorla almaya çalışmak demektir. İnsan neden zorbalık yapmaya ihtiyaç duyar? Güçsüz hissettiğinde ya da konuşarak ifade edemeyeceğini hissettiğinde; farklı bir şekilde, içgüdüsel olarak kendisini korumaya çalışır. Kişisel alanını korumayı zor kullanarak öğrenmiş olabilir. Evde kendisini dinleyen, anlayan kimse yoktur ya da anlaşılmadığını hissediyordur. Ya da birlikte yaşadığı ebeveynlerinden şiddet görmekte olabilir. Şiddete şahit oluyor olabilir. Birlikte olduğu kişilerin kendilerini ifade etme şekilleri şiddet, tehdit, hakaret içeriyor olabilir.

Zorbalık durumu ile karşılaşıldığında; öncelikle problemin varlığı ebeveynler, öğretmenler tarafından kabul edilmelidir. Aile, okul ve arkadaşları arasında açıkça bir iletişim sağlanmalı ve tüm sorunlar yargılayıcı bir dil kullanılmadan konuşulmalıdır. Zorbalık yapan çocuğun ailesi; eleştirilmekten korktuğu için ya da bunu zayıflık olarak gördüğü için durumu kabullenmek istemeyebilir. Zorbalık yapan aile açısından da buna maruz kalan çocuk açısından da; sorun ortaya koyulmalı ve net çözümler aranmalıdır. Davranışlardaki sorunlar; bir belirti uyarı olarak ele alınmalı ve buna yönelik değişiklikler yapılmalıdır. Önlemler alınmalıdır, demek istemiyorum çünkü önlem almak zorbalığın devam edeceğini ama sadece durdurulmaya çalışılıyor demektir. Yine zorbalığa uğrayan çocuk açısından da konu bir uyarı olarak ele alınmalıdır.

*Zorbalığa maruz kaldığında buna dur diyebilmiş midir?

*Öğretmeni, arkadaşı ve ailesi ile durumu paylaşabilmiş midir?

*Durumu paylaştığında anlaşılacağını düşünüyor mudur?

*Yoksa ‘sen de kendini ezdirmeseydin, şöyle yapsaydın, öyle yapsaydın’ söylemleri sonucunda kendisini daha da çaresiz, güçsüz, yetersiz hatta suçlu mu hissettirilmiştir?

Hem dışarıdan şiddete maruz kalıp hem de bunu ifade ettiğinde sorunun çözülmediğini, çözülemediğini hatta kendisi için daha büyük sorun oluştuğunu görürse; öğrenilmiş çaresizlik durumuna gelebilir. Ki bu durum gördüğü zorbalıktan daha da tehlikeli bir sonuçtur. Hayatı boyunca sorunlar karşısında susmayı, haksızlık karşısında yok saymayı, her zaman alttan almayı kısacası mağdur rolünde kalmayı öğrenmiş olabilir. Zorbalık gösteren çocuk açısından da; durum hiç iç açıcı olmayabilir. Kullandığı bu yöntemler onu da mutlu etmeyecektir. Kısa vadede işe yarıyor gibi görünse de, kendisini sürekli tehdit altında hissedeceğinden her an tetikte olursa; güvende olabilir gibi bir duyguya sahip olabilir.

Hayatı boyunca insanlara güvenemeyebilir böylelikle tüm ilişkilerinde sorun yaşayabilir. Zorbalık sorunu yaşandığında, tıpkı bir proje üzerinde çalışıyormuş gibi düşünerek; hazırlayıcı faktörleri ortaya koymak, kimseyi yargılamadan ailenin, öğretmenin ya da bulunulan çevrenin birbirini dinlemesi ve herkes açısından altta yatan sorunlara çözüm bulunması uygun olacaktır. Konuşmak, çocukları yıpratmayacak aksine güzel kazanımlar elde ederek güçlenmelerine, sorunlar karısında daha cesur hissetmelerine sebep olacaktır.